ഭക്തരായ യഹൂദ മാതാപിതാക്കന്മാര്‍ തങ്ങളുടെ കുട്ടികളെ ദൈവത്തിനു കാഴ്ചവയ്ക്കുക, വളരെ സാധാരണമാണ്. ചിലര്‍ തങ്ങളുടെ കുട്ടികളെ ദേവാലയത്തില്‍ പുരോഹിതന്മാരുടെ സംരക്ഷണത്തില്‍ ഭക്തസ്ത്രീകളുടെ മേല്‍നോട്ടത്തില്‍ താമസിപ്പിക്കാറുണ്ട്. അവര്‍ക്കായി പ്രത്യേക മുറികള്‍ ദേവാലയത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. ഹേലി എന്ന പുരോഹിതനോടുകൂടെ സാമുവല്‍ താമസിച്ചിരുന്ന കാര്യം സാമുവലിന്റെ ഒന്നാം പുസ്തകത്തില്‍ നാം വായിക്കുന്നുണ്ടല്ലോ. യോയാദയുടെ ഭാര്യ ജോസബെത്തും ഫാനുവലിന്റെ മകള്‍ അന്നായും ദൈവാലയ ശുശ്രൂഷയ്ക്കായി താമസിച്ചിരുന്നതിനെപ്പറ്റി വിശുദ്ധ ഗ്രന്ഥം പ്രതിപാദിക്കുന്നുണ്ട് (4 രാജാ 11: 2; 2 ദിന 22: 11; ലൂക്കാ 2: 27).
അന്നാ തന്റെ മകളെ ദൈവാലയത്തില്‍ വളരാനാണ് അനുവദിച്ചത്. മൂന്നു വയസ്സുള്ളപ്പോള്‍ കന്യകാമറിയത്തെ നസറത്തില്‍ നിന്നു 128 കിലോമീറ്ററോളം യാത്രചെയ്ത് ജെറുസലം ദേവാലയത്തില്‍ കൊണ്ടുവന്ന് കാഴ്ചവച്ചുവെന്നാണ് പാരമ്പര്യം. അമലോല്‍ഭവയായ ആ ശിശു പ്രസാദവരപൂര്‍ണ്ണയായിരുന്നു; മാലാഖമാരുടെ വിസ്മയപാത്രമായിരുന്നു. പിതാവ് തന്റെ മകളായും പുത്രന്‍ തന്റെ അമ്മയായും പരിശുദ്ധാത്മാവ് തന്റെ മണവാട്ടിയായും ആ കുഞ്ഞിനെ വീക്ഷിച്ചു. മറിയം നിത്യകന്യാത്വം വാഗ്ദാനം ചെയ്തു; വരാനിരിക്കുന്ന രക്ഷകന്റെ അമ്മയുടെ ദാസിയായി തന്നെ തിരഞ്ഞെടുക്കണമെന്ന് താന്‍ പ്രാര്‍ത്ഥിച്ചുകൊണ്ടാണിരുന്നതെന്നു തന്നെ വിശുദ്ധ ബ്രിഡ്‌ജെറ്റിനു വെളിപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
ഈസ്റ്റ് ആങ്കിള്‍സിന്റെ രാജാവായ ഓഫ തന്റെ വാര്‍ദ്ധക്യം പ്രായശ്ചിത്തത്തില്‍ ചെലവഴിക്കാന്‍വേണ്ടി രാജ്യം 15 വയസ്സുള്ള തന്റെ മകന്‍ എഡ്മണ്ടിനെ ഏല്പിച്ചു. 855-ലെ ക്രിസ്മസ് ദിവസം ഭക്തനായ രാജാവിനെ എല്‍മോറിലെ ബിഷപ് ഹൂബര്‍ട്ടു കിരീടമണിയിച്ചു. യുവരാജാവ് തന്റെ എളിമയും സുകൃതജീവിതവുംവഴി രാജകുമാരന്മാര്‍ക്ക് ഒരു മാതൃകയായിരുന്നു. മുഖസ്തുതി അദ്ദേഹം ഇഷ്ടപ്പെട്ടിരുന്നില്ല. പ്രജകള്‍ക്കു വിശിഷ്യ ദരിദ്രര്‍ക്ക് അദ്ദേഹം പിതാവായിരുന്നു. വിധവകളുടേയും അനാഥരുടേയും അവശരുടേയും സംരക്ഷകനുമായിരുന്നു.
രാജാവിന്റെ വാഴ്ചയുടെ പതിനഞ്ചാം വര്‍ഷം വന്യജാതികളായ ഡെയിന്‍കാര്‍ രാജ്യം ആക്രമിച്ചു കൈയില്‍ കിട്ടിയ ക്രിസ്ത്യന്‍ വൈദികരേയും സന്യാസികളേയും വധിച്ചു. എഡ്മണ്ട് ഒരു യുദ്ധത്തിനു തയ്യാറായിരുന്നില്ല; എങ്കിലും പെട്ടെന്ന് ഒരു സൈന്യത്തെ ശേഖരിച്ചു ഡെയിന്‍കാരെ തോല്പ്പിച്ചു. താമസിയാതെ അവര്‍ വമ്പിച്ച സന്നാഹങ്ങളോടെ വീണ്ടും വന്നു. അവരെ അഭിമുഖീകരിക്കുക സാധ്യമല്ലെന്നുകണ്ടു സൈന്യത്തെ പിരിച്ചുവിട്ടുകൊണ്ടു രാജാവ് ഒളിച്ചുപോയി. എങ്കിലും ശത്രു അദ്ദേഹത്തെ കണ്ടുപിടിച്ച് ഡാനിഷുനേതാവു ഹിങ്കുവാറിന്റെ അടുക്കലേക്കാനയിച്ചു. അദ്ദേഹം മതവിരുദ്ധവും ജനദ്രോഹവുമായ ചില വ്യവസ്ഥകള്‍ നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു. രാജാവു അവ സ്വീകരിച്ചില്ല. അദ്ദേഹം രാജാവിനെ ചാട്ടവാറുകൊണ്ട് അടി പ്പിച്ചു ശരീരം ഒരു മരത്തില്‍ ചേര്‍ത്തുകെട്ടി പിച്ചിക്കീറി; അസ്ത്രങ്ങള്‍ തറച്ചു. ഇവയെല്ലാം ക്ഷമയോടും ശാന്തതയോടും കൂടെ ഈശോയുടെ നാമം വിളിച്ചു സഹിച്ചു. അവസാനം ശിരസ്സു ഛേദിക്കാന്‍ ഹിങ്കുവാര്‍ ആജ്ഞാപിച്ചു; അങ്ങനെ 870 നവം ബര്‍ 20-ന് മുപ്പതാമത്തെ വയസ്സില്‍ എഡ്മണ്ടു രാജാവു രക്തസാക്ഷിത്വം പൂര്‍ത്തിയാക്കി.
സാക്‌സണിയില്‍ പ്രശസ്തമായ തുറിഞ്ചിയന്‍ കുടുംബത്തില്‍ മെക്ക്ടില്‍ഡ് ജനിച്ചു. കുട്ടിയുടെ ആരോഗ്യം തീരെ മോശമായിത്തോന്നിയതിനാല്‍ അവളെ ഉടനെ പള്ളിയില്‍ കൊണ്ടു പോയി ജ്ഞാനസ്‌നാനപ്പെടുത്തി. പരിശുദ്ധനായ ഇടവക വൈദികന്‍ പ്രതിവചിച്ചു: ‘ഈ കുട്ടി ദീര്‍ഘനാള്‍ ജീവിക്കും; വിശുദ്ധയായ ഒരു കന്യാസ്ത്രീയാകും.’ ഹാക്കെബോണിലെ പ്രഭുക്കള്‍ വിപ്പ്‌റായിലെ പ്രഭുക്കളുംകൂടി ആയിരുന്നതിനാല്‍ വിപ്പ്‌റായിലെ മെക്ക്ടില്‍ഡ് എന്നു പുണ്യവതിയെ വിളിക്കാറുണ്ട്. ഇവളുടെ സഹോദരിയാണു വിശുദ്ധയായ ജെര്‍ത്രൂദ് വോണ്‍ ഹാക്കെബോണ്‍.
കുട്ടിക്ക് 7 വയസ്സുള്ളപ്പോള്‍ റോഡാര്‍ഡ്‌സ് ഡോര്‍ഫുമഠത്തില്‍ സഹോദരി ജെര്‍ത്രുദിന്റെ അടുക്കലാക്കി. പത്തു വര്‍ഷത്തിനുശേഷം 1258-ല്‍ മെക്ക്ടില്‍ഡും ബെനഡിക്ടന്‍ മഠത്തില്‍ ചേര്‍ന്നു. രണ്ടുപേരും ഹെല്‍ഫ്ടായില്‍ സ്ഥാപിച്ച പുതിയ മഠത്തിലേക്കു മാറി. അവിടെ ജെര്‍ത്രൂദിനെ സഹായിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അവളുടെ എളിമയും തീക്ഷ്ണതയും സ്‌നേഹപ്രകൃതിയും ഏവരുടേയും സവിശേഷ ശ്രദ്ധയെ ആകര്‍ഷിച്ചു.
അക്കാലത്താണ് അഞ്ചുവയസ്സുപ്രായമുള്ള, പിന്നീടു മഹാ വിശുദ്ധയായി അറിയപ്പെടുന്ന ജെര്‍ത്രൂദ് ഹെല്‍ഫാ മഠത്തില്‍ ചേര്‍ന്നത്. മെക്ക്ടില്‍ഡാ ഗായിക പ്രവീണയായിരുന്നു. ദൈവം അവള്‍ക്കു പല ആദ്ധ്യാത്മിക കാര്യങ്ങളും വെളിപ്പെടുത്തിയത് അവളെ തന്റെ വാനമ്പാടി എന്നു വിളിച്ചു കൊണ്ടാണ്. ഈ വെളിപാടുകളെല്ലാം, ‘വെളിപാടുകളുടെ പുസ്തകം’ എന്ന ഒരു ഗ്രന്ഥത്തില്‍ ജെര്‍ത്രൂദ് എഴുതിവച്ചു. അതു പ്രസിദ്ധം ചെയ്യാമോ എന്നു മെക്ക്ടില്‍ഡ് സംശയിച്ചപ്പോള്‍ ക്രിസ്തുതന്നെ കാണപ്പെട്ടു പറഞ്ഞു താനാണ് അവ എഴുതാന്‍ ഇടയാക്കിയതെന്ന്.
‘പ്രത്യേക കൃപാവരത്തിന്റ പുസ്തകം’ എന്നു അതിനെ പേരുവിളിക്കണമെന്നും കര്‍ത്താവ് അവളെ അറിയിച്ചു. ഈ ഗ്രന്ഥം അനേകര്‍ക്ക് ഉപകരിക്കുമെന്ന കാരണത്താലാണു നാമാന്തരം നിര്‍ദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടത്. 1291 നവം ബര്‍ 19-ാം തീയതി മെക്ക്ടില്‍ഡ് മരിച്ചു; അതിവേഗം ഈ ഗ്രന്ഥം പ്രചുര പ്രചാരത്തിലായി, പ്രത്യേകിച്ചു ഫ്‌ളോറെന്‍സില്‍.
ഫ്‌ളോറെന്‍സുകാരനായ ഡാന്റെ 1314-നും 1318-നും മധ്യേ എഴുതിയ ‘ശുദ്ധീകരണസ്ഥലം’ എന്ന കവിതയിലെ മറ്റില്‍ഡാ എന്ന കഥാപാത്രം വിശുദ്ധ മെക്ക്ടില്‍ഡ് ആണെന്നാണ് ഒരഭിപ്രായം. ഡാന്റെയുടെ കവിതയിലും മെക്ക്ടില്‍ഡിന്റെ പുസ്തകത്തിലും ആത്മാവിന്റെ ശുദ്ധീകരണം നടക്കുന്നത് ഏഴു നിലയുള്ള ഒരു പര്‍വ്വതത്തിലാണ്. ഡാന്റെക്ക് മറ്റില്‍ഡാ മിസ്റ്റിക്ക് തിയോളജിയുടെ ഒരു പ്രതീകമാണ്. ഹെര്‍ഫ്ടായിലെ വിശുദ്ധ ജെര്‍ത്രൂദ് വിശുദ്ധ മെക്ക്ടില്‍ഡിനെപ്പറ്റി ഇങ്ങനെ എഴുതിയിരിക്കുന്നു: ‘അവള്‍ക്കു സമാനയായ ഒരാള്‍ ഈ മഠത്തില്‍ ഇതുവരെ ഉണ്ടായിട്ടില്ലാ; ഇനി ഉണ്ടാകാനിടയില്ലെന്നുകൂടി ഞാന്‍ ഭയപ്പെടുന്നു.’
ഹങ്കറിയിലെ അലക്‌സാണ്ടര്‍ ദ്വിതീയന്‍ രാജാവിന്റെ മകളാണ് എലിസബത്ത്. ചെറുപ്പം മുതല്‍തന്നെ എലിസബത്ത് തന്റെ ഹൃദയത്തില്‍ ലോകത്തിനു സ്ഥാനം നല്കാതെ ദൈവ സ്‌നേഹത്തില്‍ ജീവിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചിരുന്നു. എളിമ പ്രവൃത്തികളും ആത്മപരിത്യാഗവും നിരന്തരം അഭ്യസിച്ചുപോന്നു. ഇടയ്ക്കിടയ്ക്കു ദൈവാലയത്തിലേക്കു കടന്നുപോയി ഓരോ ബലിപീഠത്തിന്റെ മുമ്പിലും പ്രാര്‍ത്ഥിക്കും. ദൈവാലയത്തില്‍ മറ്റാരുമില്ലെങ്കില്‍ സാഷ്ടാംഗം വീണ് അപേക്ഷിക്കും.
14-ാമത്തെ വയസ്സില്‍ കുറിഞ്ചിയായിലെ ലൂയിലാന്റ് ഗ്രെവിനെ എലിസബത്ത് വിവാഹം ചെയ്തു. പണം ദരിദ്രര്‍ക്കു കൊടുക്കാനുള്ള ഒരു വസ്തുവായിട്ടാണ് എലിസബത്ത് മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നത്. കൊട്ടാരത്തില്‍ വരുന്ന ദരിദ്രരെ മാത്രമല്ല കഷ്ട്ടപ്പെടുന്ന സകലരേയും ആശ്വസിപ്പിച്ചിരുന്നു. പല ആശുപത്രികള്‍ രാജ്ഞി സ്ഥാപിച്ചു; രോഗികളെ ശുശ്രൂഷി ക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ജീര്‍ണ്ണിച്ച മുറിവുകള്‍പോലും രാജ്ഞി കഴുകിക്കെട്ടിയിരുന്നു.
ഒരിക്കല്‍ ദരിദ്രര്‍ക്കായി കുറേ സാധനങ്ങള്‍ മേലങ്കിയില്‍ കെട്ടിക്കൊണ്ടു പോയപ്പോള്‍ ഭര്‍ത്താവു രാജ്ഞിയെ കൂട്ടിമുട്ടി. രാജ്ഞി ഭാരംകൊണ്ടു പുളയുന്നതുകണ്ടപ്പോള്‍ രാജാവു വന്നു ഭാണ്ഡം തുറന്നു നോക്കി. വെളുത്തതും ചുവന്നതുമായ റോസാപ്പൂക്കളാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടത്. പുഷ്പങ്ങള്‍ വിരിയുന്ന കാലമല്ലായിരുന്നു അത്. ഒരെണ്ണം രാജാവു അതില്‍നിന്നെടുത്തശേഷം രാജ്ഞിയെ മുന്നോട്ടുപോകാന്‍ അനുവദിച്ചു.
1225-ല്‍ ലൂയി രാജാവ് ഇറ്റലിയില്‍ ഒരു യോഗത്തിനു പോയിരുന്ന കാലത്തു നാട്ടില്‍ വെള്ളപ്പൊക്കവും പഞ്ഞവും പ്ലേഗുമുണ്ടായി. രാജ്ഞി ദിനം പ്രതി 900 പേര്‍ക്കു ഭക്ഷണം കൊടുത്തുകൊണ്ടിരുന്നു. തന്റെ പട്ടുവസ്ത്രങ്ങളും ആഭരണങ്ങളും കൂടി അതിനായി വിനിയോഗിച്ചു.
1227-ല്‍ ലൂയി കുരിശുയുദ്ധത്തിനു പുറപ്പെട്ടപ്പോള്‍ നാലാമത്തെ ശിശു വിനെ ഗര്‍ഭംധരിച്ചിരുന്ന രാജ്ഞി കുതിരപ്പുറത്തു കുറേ വഴി രാജാവിനെ അനുഗമിച്ചു. ഇനി ഭര്‍ത്താവിനെ കാണാന്‍ കഴിയുകയില്ലെന്ന ഒരു വിചാരം രാജ്ഞിക്കുണ്ടായിരുന്നു. ദക്ഷിണ ഇറ്റലിയില്‍ വച്ചു ടൈഫോയിഡു പിടിപെട്ടു ഭര്‍ത്താവു മരിക്കുകയും ചെയ്തു.
എലിസബത്തു ദൂഃഖാര്‍ത്തയായി. ഭര്‍ത്താവിന്റെ ചാര്‍ച്ചക്കാര്‍ എലിസബത്ത് പണമൊക്കെ ദുര്‍വ്യയം ചെയ്യുകയാണെന്ന് ആരോപിച്ചു രാജ്ഞിയെ കൊട്ടാരത്തില്‍നിന്ന് ഇറക്കിവിട്ടു. വിശപ്പും തണുപ്പും സഹിച്ചു പിഞ്ചു കുഞ്ഞുങ്ങളോടുകൂടെ തെരുവീഥിയില്‍ അലഞ്ഞുനടന്നു. രാജ്ഞി സഹനം മുഴുവനും സ്വാഗതം ചെയ്തു. ഭര്‍ത്താവിന്റെ സ്‌നേഹിതന്മാര്‍ തിരിച്ചു വന്നപ്പോള്‍ എലിസബത്തിനെ വീണ്ടും കൊട്ടാരത്തില്‍ താമസിപ്പിച്ചു. അവളുടെ പുത്രനായിരുന്നുവല്ലോ കിരീടാവകാശി.
1228-ല്‍ എലിസബത്ത് ഫ്രന്‍സിസ്‌കന്‍ മൂന്നാം സഭയില്‍ ചേര്‍ന്നു. അതറിഞ്ഞു സന്തുഷ്ടനായ വിശുദ്ധ ഫ്രാന്‍സിസ് തന്റെ മേലങ്കി രാജ്ഞിക്കു കൊടുത്തയച്ചു. ശേഷിച്ച ജീവിതകാലം രാജ്ഞിതന്നെ സ്ഥാപിച്ചിരുന്ന ഒരാശുപത്രിയില്‍ രോഗികളെ ശുശ്രൂഷിച്ചു ജീവിച്ചു. ക്രമേണ ആരോഗ്യം നശിച്ച് 24-ാമത്തെ വയസ്സില്‍ രാജ്ഞി അന്തരിച്ചു എലിസബത്തുരാജ്ഞി പരോപകാര പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടേയും ഫ്രാന്‍സിസ്‌കന്‍ മൂന്നാം സഭയുടെയും മധ്യസ്ഥയാണ്.
877ലെ ക്രിസ്മസ്സിന്റെ തലേനാള്‍ അക്വിറെറയിലെ ഒരു പ്രഭു തനിക്ക് ഒരാണ്‍കുട്ടിയെ തരണമെന്ന് അപേക്ഷിച്ചു. ദൈവം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രാര്‍ത്ഥന കേട്ട്, ഓഡോ എന്ന ഒരു പുത്രനെ നല്കി. കൃതജ്ഞതാനിര്‍ഭരനായ പിതാവു കുഞ്ഞിനെ വിശുദ്ധ മാര്‍ട്ടിനു കാഴ്ചവച്ചു. ഓഡോ വിജ്ഞാനത്തിലും സുകൃതത്തിലും വളര്‍ന്നുവന്നു. തന്റെ മകന്‍ ഒരു വലിയ ഉദ്യോഗസ്ഥനായിക്കാണാനാണു പിതാവ് ആഗ്രഹിച്ചത്; എന്നാല്‍ പ്രസാദവരം അവനെ ദൈവശുശ്രൂഷയ്ക്ക് ആകര്‍ഷിച്ചു. ഓഡോയുടെ ആരോഗ്യം അത്ര മെച്ചമായിരുന്നില്ല; അവന്റെ ഹൃദയം സന്തപ്തമായി. അവസാനം അവന് ടൂഴ്‌സിലെ മാര്‍ട്ടിനെത്തന്നെ ശരണം ഗമിച്ചു.
സുഖക്കേടു ശമിച്ചപ്പോള്‍ ഓഡോ ബോമിലുള്ള ബെനഡിക്ടന്‍ ആശ്രമത്തില്‍ ചേര്‍ന്നു. ക്ലൂണിയില്‍ അന്ന് ഒരാശ്രമം പണിയുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ഓഡോ അതിന്റെ ആബട്ടായി നിയ മിക്കപ്പെട്ടു. വിവേകപൂര്‍വ്വം തന്റെ ജോലികള്‍ അദ്ദേഹം നിര്‍വ്വഹിച്ചു. ഒരു വിശുദ്ധന്റെ മാധുര്യം അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യാപാരത്തില്‍ പ്രകടമായിരുന്നു.
നാടുവാഴികള്‍ തമ്മിലുള്ള തര്‍ക്കങ്ങള്‍ തീര്‍ക്കാന്‍ പരിശുദ്ധ പിതാവ് അദ്ദേഹത്തെ പലപ്പോഴും നിയോഗിക്കുകയു ണ്ടായിട്ടുണ്ട്. ഈദൃശമായ ഒരു കാര്യത്തിന് അദ്ദേഹം റോമയിലേക്കു പോയപ്പോള്‍ അദ്ദേഹത്തിനു രോഗം ബാധിച്ചു. അദ്ദേഹ ത്തിന്റെ അഭ്യര്‍ത്ഥനയനുസരിച്ച് അദ്ദേഹത്തെ ടൂഴ്‌സിലേക്കു കൊണ്ടുപോയി. അവിടെ അദ്ദേഹം വിശുദ്ധ മാര്‍ട്ടിന്റെ പാദാന്തികത്തില്‍ കിടന്നു മരിച്ചു.
1057-ല്‍ സ്‌കോട്ട്‌ലന്റിലെ രാജാവായ മാല്‍ക്കോം വിവാഹം കഴിച്ചത് ഇംഗ്‌ളീഷ് രാജാവായ വിശുദ്ധ എഡ്വേര്‍ഡിന്റെ സഹോദരപുത്രി മാര്‍ഗരറ്റിനെയാണ്. പേരു സൂചിപ്പിക്കുന്നതുപോലെ രാജ്ഞി അമൂല്യമായ ഒരു പവിഴം തന്നെയായിരുന്നു. കൊട്ടാരത്തിലാണ് വളര്‍ന്നതെങ്കിലും മാര്‍ഗരറ്റ് ലൗകികസന്തോഷങ്ങളെ വിഷമായിട്ടാണ് കണക്കാക്കിയിരുന്നത്.
മാല്‍ക്കോം പരുപരുത്ത ഒരു മനുഷ്യനായിരുന്നെങ്കിലും രാജ്ഞിയുടെ സംപ്രീതമായ പെരുമാറ്റംകൊണ്ട് അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധപതിക്കാനും ഭരണകാര്യങ്ങളില്‍ രാജ്ഞിയുടെ ഉപദേശം തേടാനും കൂടി തയ്യാറായി. എല്ലാ പ്രവൃത്തികളിലും രാജ്ഞി ഭര്‍ത്താവിനെ സഹായിച്ചിരുന്നെങ്കിലും പ്രാര്‍ത്ഥനയ്‌ക്കോ ദൈവസാന്നിധ്യ സ്മരണയ്‌ക്കോ കുറവു വരുത്തിയില്ല. എട്ടു മക്കളുണ്ടായി. അവരെ ദൈവഭക്തിയില്‍ വളര്‍ത്താന്‍ മാര്‍ഗരറ്റ് ഒട്ടും അശ്രദ്ധ പ്രദര്‍ശിപ്പിച്ചിട്ടില്ല.
രാജ്യം മുഴുവനും തന്റെ കുടുംബമായിട്ടാണ് രാജ്ഞി കരുതിയിരുന്നത്. ഞായറാഴ്ചകളും നോമ്പു ദിവസങ്ങളും ആചരിക്കാന്‍ ശ്രദ്ധ ചെലുത്തിയിരുന്നു. നോമ്പുകാലത്തും ആഗമനകാലത്തും ദിവസന്തോറും 300 ദരിദ്രരെ വിളിച്ചു രാജാവും രാജ്ഞിയും ഭക്ഷണം വിളമ്പി കൊടുത്തിരുന്നു. വിദേശീയര്‍ക്കുവേണ്ടിക്കൂടി രാജ്ഞി ആശുപത്രികള്‍ സ്ഥാപിച്ചു. നോമ്പിലും ആഗമനകാലത്തും പാതിരാത്രിയില്‍ എഴുന്നേറ്റു പ്രാര്‍ത്ഥിച്ചിരുന്നു. രാവിലെ കുര്‍ബാന കഴിഞ്ഞു വരുമ്പോള്‍ ആറു ദരിദ്രരുടെ പാദങ്ങള്‍ കഴുകി അവര്‍ക്കു ധര്‍മ്മം കൊടുത്താണ് അയച്ചിരുന്നത്. സ്വന്തം ആഹാരം എത്രയും തുച്ഛമായിരുന്നു.
മാല്‍ക്കോം സമാധാനപ്രിയനായിരുന്നെങ്കിലും സമര്‍ത്ഥനായ ഒരു പോരാളിയായിരുന്നു. ഒരു ഇംഗ്ലീഷ് സൈന്യം അദ്ദേഹത്തിനു കീഴടങ്ങി ആന്‍വിക്കു മാളികയുടെ താക്കോല്‍ രാജാവിനു സമര്‍പ്പിക്കുന്ന സമയത്തു അപ്രതീക്ഷിതമായി ഇംഗ്ലീഷ് പടയാളികള്‍ അദ്ദേഹത്തെ കുത്തിക്കൊന്നു. തുടര്‍ന്ന് നടന്ന യുദ്ധത്തില്‍ മകന്‍ എഡ്ഗാറും മരിച്ചു. ദൈവ തിരുമനസ്സിനു കീഴ്‌പ്പെട്ടുകൊണ്ടു രോഗിയായിരുന്ന രാജ്ഞി എല്ലാം സഹിച്ചു. തിരുപാഥേയം സ്വീകരിച്ചശേഷം രാജ്ഞി പ്രാര്‍തഥിച്ചു: ‘കര്‍ത്താവായ ഈശോ അങ്ങു മരിച്ചുകൊണ്ടു ലോകത്തെ രക്ഷിച്ചുവല്ലോ എന്നെ രക്ഷിക്കണമേ.’ ഇതുതന്നെ ആയിരുന്നു രാജ്ഞിയുടെ അന്തിമ വചസ്സുകള്‍.
പ്രസിദ്ധനായ വിശുദ്ധ തോമസ് അക്വിനസ്സിന്റെ ഗുരുവാണ്, സമകാലീനര്‍തന്നെ മഹാന്‍ എന്നു സംബോധനം ചെയ്തിട്ടുള്ള ആല്‍ബെര്‍ട്ട്. അദ്ദേഹം സ്വാദിയാ എന്ന സ്ഥലത്ത് ജനിച്ചു. പാദുവാ സര്‍വ്വകലാശാലയില്‍ പഠിക്കുമ്പോഴാണ് അദ്ദേഹം പുതുതായി ആരംഭിച്ച ഡൊമിനിക്കന്‍ സഭയില്‍ ചേര്‍ന്നത്. ആരംഭകാലത്തു ആല്‍ബെര്‍ട്ട് പഠനത്തില്‍ പിന്നോക്കമായിരുന്നു. എന്നാല്‍ ഭക്തനായ യുവാവ് ദൈവമാതാവിന് തന്നെത്തന്നെ സമര്‍പ്പിച്ചു പഠനം തുടര്‍ന്നു. ആ ദിവ്യാംബികയുടെ സഹായത്താല്‍ പഠനത്തില്‍ ആല്‍ബെര്‍ട്ട് വമ്പിച്ച വിജയം വരിച്ചു. സാര്‍വ്വത്രിക വിജ്ഞാന ഡോക്ടരായിട്ടാണ് അദ്ദേഹം അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്.
ഫ്രീബുര്‍ഗു, റാറ്റിസ്ബണ്‍, പാരിസു, കൊളോണ്‍ എന്നീ സ്ഥലങ്ങളില്‍ ആല്‍ബെര്‍ട്ട് അധ്യാപനം നടത്തി. പ്രകൃതിശാസ്ത്രത്തിലെ തന്റെ കണ്ടുപിടിത്തങ്ങള്‍ തത്വശാസ്ത്രത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടു പോകാന്‍ അദ്ദേഹം ഒരു പരിശ്രമംചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിജ്ഞാനസംക്ഷേപം എന്ന ഗ്രന്ഥത്തില്‍ പ്രകൃതിശാസ്ത്രം, തര്‍ക്കം, സാഹിത്യം, ഗണിതം, ജ്യോതിശാസ്ത്രം, സന്മാര്‍ഗ്ഗശാസ്ത്രം, സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രം, രാഷ്ട്രമീമാംസ, വൈശേഷികം എന്നീ വിഷയങ്ങളെല്ലാം പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുണ്ട്. 20 വര്‍ഷം കൊണ്ടാണ് അതെഴുതി തീര്‍ത്തത്. ഗ്രീക്കു തത്വശാസ്ത്രവും ദൈവശാസ്ത്രവും യോജിപ്പിച്ചുകൊണ്ടുപോകാന്‍ അദ്ദേഹം ആരംഭമിട്ടു. വിശ്വാസ സംബന്ധമായ കാര്യങ്ങളില്‍ യുക്തി എങ്ങനെ പ്രയോഗിക്കാ മെന്ന് അദ്ദേഹം വിശദമാക്കി . അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യന്‍ വിശുദ്ധ തോമസ് അക്വിനസ്സ് ആ പഠനം ഏറെക്കുറെ പൂര്‍ത്തിയാക്കി. വിശുദ്ധ കുര്‍ബാനയോടും ദൈവമാതാവിനോടും ആല്‍ബെര്‍ട്ടിനുണ്ടായിരുന്ന ഭക്തി അന്യാദൃശമായിരുന്നു. വിനീതനായ ആല്‍ബര്‍ട്ടിനെ ദൈവം ഡൊമിനിക്കന്‍ പ്രൊവിന്‍ഷലും 1260-ല്‍ റാറ്റിസുബണിലെ മെത്രാനുമായി ഉയര്‍ത്തി. 1274-ലെ ലിയോണ്‍സിലെ സൂനഹദോസില്‍ ദൈവശാസ് ത്രജ്ഞനെന്ന നിലയില്‍ പങ്കെടുത്തു. സൂനഹദോസിന് പോരുന്ന വഴിക്ക് തന്റെ പ്രിയ ശിഷ്യന്‍ തോമസ് അക്വിനസ്സ് മരിച്ചുവെന്ന് കേട്ടിട്ട്, അല്‍ബെര്‍ട്ട് 71-ാമത്തെ വയസ്സില്‍ പാരീസിലേക്കു മടങ്ങി അക്വിനസ്സിന്റെ വിമര്‍ശകര്‍ക്ക് തക്ക മറുപടി നല്കി.
ആല്‍ബെര്‍ട്ട് വിനീതനായ ഒരു ഡൊമിനിക്കനായി എന്നും ജീവിച്ചു. കാല്‍നടയായിട്ടാണ് യാത്രകളെല്ലാം ചെയ്തത്. ശിശുസഹജ വിശ്വാസവും ദൈവസ്‌നേഹവും അദ്ദേഹത്തില്‍ സുതരാം വിരാജിച്ചു. 74-ാമത്തെ വയസ്സില്‍ അദ്ദേഹം ഈ ലോകത്തോട് യാത്രപറഞ്ഞു.
ഡബ്ലിനടുത്തുള്ള ഒരു രാജകുടുംബത്തിലാണ് ലോറന്‍സ് ഒരടൂള്‍ ജനിച്ചത്. പത്തു വയസ്സുള്ളപ്പോള്‍ ലോറന്‍സ് ജാമ്യത്തടവുകാരനായി ലിന്‍സ്‌റ്റെറിലെ രാജാവിന് നല്‍കപ്പെട്ടു. കുട്ടിയോട് രാജാവ് നിര്‍ദ്ദയനായി പെരുമാറിയതിനാല്‍ അവനെ ഗ്ലൈന്‍ലോക്കിലെ മെത്രാന് ഏല്പിക്കുവാനിടയായി. അവിടെ അവന് ദൈവകാര്യങ്ങള്‍ ശരിയായി പഠിച്ചു. പന്ത്രണ്ടാമത്തെ വയസ്സില്‍ കുട്ടി പിതാവിന്റെ പക്കലേക്കു മടങ്ങി.
തന്റെ നാലു മക്കളിലൊരാള്‍ തിരുസഭാസേവനത്തിന് പോകണമെന്ന് പിതാവിനു നിര്‍ബന്ധമുണ്ടായിരുന്നു. ആരു പോകണമെന്ന് നറുക്കിട്ട് തീരുമാനിക്കുവാന്‍ തുടങ്ങിയപ്പോള്‍ തന്റെ ആഗ്രഹം സഭാസേവനത്തിന് പോകണമെന്നാണെന്ന് ലോറന്‍സ് പറഞ്ഞു. ലോറന്‍സിനെ വീണ്ടും മെത്രാനച്ചന്റെ ശിക്ഷണ ത്തില്‍ താമസിപ്പിച്ചു. ലോറന്‍സ് ഒരാശ്രമത്തിലാണ് താമസി ച്ചിരുന്നത്. ഗ്ലൈന്‍ലോക്കിലെ മെത്രാന് മരിച്ചപ്പോള്‍ ലോറന്‍സ് ആശ്രമാധിപനായി നിയമിതനായി. അന്ന് 25 വയസ്സേ അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ആശ്രമാധിപന്‍ എന്ന നിലയില്‍ വളരെ വിവേകപൂര്‍വ്വം കാര്യങ്ങള്‍ നടത്തി. പൂര്‍വ്വ യൗസേപ്പിനെപ്പോലെ അന്നുണ്ടായ പഞ്ഞത്തില്‍ ലോറന്‍സ് ജനങ്ങളെ സംരക്ഷിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിജയം കണ്ട് അസൂയാ കലുഷിതരായവര്‍ പല ഏഷണികള്‍ പറഞ്ഞുപരത്തിയെങ്കിലും ലോറന്‍സ് മൗനം ഭജിച്ചതേയുള്ളൂ.
1162-ല്‍ ലോറന്‍സ് ഡബ്ലിന്‍ ആര്‍ച്ചുബിഷപ്പായി നിയമിതനായി. ആര്‍ച്ചുബിഷപ്പായതിനുശേഷവും സന്യാസവസ്ത്രങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം ധരിച്ചിരുന്നത്; സന്യാസികളോടുകൂടെയാണ് ഭക്ഷിച്ചിരുന്നത്. രാത്രി അവരുടെകൂടെ പ്രാര്‍ത്ഥിച്ച ശേഷം തനിച്ച് ദേവാലയത്തില്‍ ദീര്‍ഘസമയം പ്രാര്‍ത്ഥിക്കും. മാംസം ഭക്ഷിച്ചിരുന്നില്ല. എല്ലാ വെള്ളിയാഴ്ചകളിലും ഉപവസിച്ചിരുന്നു. പലപ്പോഴും ചമ്മട്ടി അടിക്കുമായിരുന്നു. മുപ്പതു ദരിദ്രരെ ദിനംപ്രതി സ്വന്തം മേശയിലിരുത്തി ഭക്ഷണം നല്കിയിരുന്നുവെന്ന് പറയുമ്പോള്‍ എത്ര അഗാധമായിരുന്നിരിക്കണം അദ്ദേഹത്തിന്റെ ദീനാനുകമ്പ!
ആര്‍ച്ചുബിഷപ് ലോറന്‍സ് കാന്റര്‍ബറി കത്തീഡ്രലില്‍ ഒരു ദിവസം കുര്‍ബാന ചൊല്ലാന്‍ ചെന്നപ്പോള്‍ ഒരു ഭ്രാന്തന്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ തലയില്‍ വടികൊണ്ട് ഒന്നടിച്ചു. വിശുദ്ധനായ ആര്‍ച്ചുബിഷപ്പിനെ രക്തതസാക്ഷിയാക്കാനാണ് താന്‍ അങ്ങനെ ചെയ്തതെന്നായിരുന്നു അയാളുടെ സമാധാനം. ആര്‍ച്ചുബിഷപ് സ്വല്പം വെള്ളം വെഞ്ചരിച്ചു ശിരസ്സു കഴുകിയ പ്പോള്‍ രക്തം നിലച്ചു; അപ്പോള്‍ത്തന്നെ കുര്‍ബാന ചൊല്ലാറായി.
ആ ഭ്രാന്തനെ ഇംഗ്ലീഷ് രാജാവ് തൂക്കിക്കൊല്ലാന്‍ വിധിച്ചെങ്കിലും ആര്‍ച്ചുബിഷപ് ഇടപെട്ട് അവന് മാപ്പു നല്കി. 1179-ലെ ലാറ്ററന്‍ പൊതുസൂനഹദോസില്‍ ആര്‍ച്ചു ബിഷപ് പങ്കെടുത്തു. അലെക്‌സാന്‍ഡര്‍ മാര്‍പ്പാപ്പാ തൃതീയന്‍ അദ്ദേഹത്തെ അയര്‍ലന്‍ഡിലെ പേപ്പല്‍ ലെഗെയിറ്ററായി നിയമിച്ചു. അയര്‍ലന്‍ഡിലെ രാജാവും ഇംഗ്ലണ്ടിലെ ഹെന്‍ഡ്രി രണ്ടാമനും തമ്മിലുണ്ടായിരുന്ന തര്‍ക്കങ്ങള്‍ അദ്ദേഹം നോര്‍മന്റിയില്‍ പോയി സമാധാനത്തില്‍ പറഞ്ഞ് അവസാനിപ്പിച്ചു. അവിടെവച്ച് അദ്ദേഹത്തിന് പനിപിടിപെടുകയും 1180 നവംബര്‍ 14-ന് ഈലോകവാസം വെടിയുകയും ചെയ്തു.
പോളണ്ടിലെ കുലീനനും പ്രശസ്തനുമായ ഒരു സെനറ്ററുടെ മകനാണു സ്റ്റാനിസ്ലാസ്. അവനെ അമ്മ ഗര്‍ഭം ധരിച്ചിരിക്കുമ്പോള്‍ അമ്മയുടെ വയറില്‍ ഈശോ എന്ന തിരുനാമം പ്രകാശലിഖിതമായി കാണപ്പെട്ടു. അവന് ഈശോസഭയിലേക്കു വിളിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നുവെന്ന് അമ്മയ്ക്കു തോന്നി.
14-ാമത്തെ വയസില്‍ സ്റ്റാനിസ്ലാസും സഹോദരന്‍ പോളും ഒരു ട്യൂട്ടറു മൊരുമിച്ച് വീയെന്നായില്‍ പഠിക്കാന്‍ പോയി. അവിടെ അവര്‍ താമസിച്ചിരുന്നത് ഒരു ലൂഥറന്‍ ഭവനത്തിലായിരുന്നു. വിനോദങ്ങളില്‍ പങ്കുചേരാതിരുന്നതിനാല്‍ സ്റ്റാനിസ്ലാസിനെ പലപ്പോഴും പോള്‍ ഞെരുക്കിയിരുന്നു.
മാനസിക ക്ലേശത്താല്‍ സ്റ്റാനിസ്ലാസ് മരിക്കത്തക്ക നിലയിലെത്തി. ആ ലൂഥറന്‍ ഭവനത്തില്‍ യുവാവിന് അന്ത്യകൂദാശകള്‍ നിഷേധിക്കപ്പെട്ടു. വിശുദ്ധ ബാര്‍ബരാ അവനു വിശുദ്ധ കുര്‍ബാന നല്കി. ദൈവമാതാവു പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട് അവനോട് ഈശോസഭയില്‍ ചേരാന്‍ പറഞ്ഞ് അവനെ പൂര്‍ണ്ണമായി സുഖപ്പെടുത്തി.
പിതാവിന് ഈശോസഭക്കാരോടുള്ള എതിര്‍പ്പുനിമിത്തം സ്റ്റാനിസ്ലാസ് അവന് ഒരു ദിവസം ഭിക്ഷു വേഷം ധരിച്ചു വീട്ടില്‍നിന്നു പുറപ്പെട്ടു. 720 കിലോമീറ്റര്‍ നടന്ന് ഓക്‌സ്ബര്‍ഗ്ഗില്‍ വിശുദ്ധ പീറ്റര്‍ കനീഷ്യസ്സിന്റെ അടുക്കലെത്തി. അവിടെനിന്നു 1280 കിലോമീറ്റര്‍ നടന്ന് റോമയിലെത്തി. അന്നത്തെ ജനറല്‍ വിശുദ്ധ ഫ്രാന്‍സിസ് ബോര്‍ജിയാ അവനെ ഈശോസഭയില്‍ ചേര്‍ത്തു.
പ്രസന്നമായ വിശുദ്ധിയും വാനവസദൃശമായ നൈര്‍മ്മല്യവും അവനെ എല്ലാവരുടേയും പ്രിയപാത്രമാക്കി. ആരോഗ്യം അത്ര മെച്ചമായിരുന്നില്ലെങ്കിലും പ്രായശ്ചിത്ത പ്രവൃത്തികളില്‍ അവന് മുന്‍പന്തിയില്‍ നിന്നു. അവന്റെ മധ്യസ്ഥന്‍ വിശുദ്ധ ലോറന്‍സായിരുന്നു. സ്വര്‍ഗ്ഗാരോപണത്തിരുനാള്‍ ദിവസം മരിക്കാനുള്ള ഭാഗ്യം വാങ്ങിക്കൊടുക്കണമെന്ന് അദ്ദേഹത്തോടു സ്റ്റാനിസ്ലാസ് പ്രാര്‍ത്ഥിച്ചു. ആഗസ്‌ററ് 12-ന് സ്റ്റാനിസ്ലാസിന് ഒരു പനി പിടിപെട്ടു. റെക്ടറച്ചന്‍ സ്വര്‍ഗ്ഗാരോപണത്തിരുനാളിന്റെ ആഘോഷപൂര്‍വ്വകമായ ദിവ്യബലി ആരംഭിച്ചപ്പോള്‍ സ്റ്റാനിസ്ലാസിന്റെ ആത്മാവു സ്വര്‍ഗ്ഗാരോപിതമായി.
ജോസഫാത്ത് ലിത്വാനിയായില്‍ ജനിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജ്ഞാനസ്‌നാനപ്പേര് ജോണ്‍കുണ്‍സേവിക്ക് എന്നായിരുന്നു. അവനു 15 വയസ്സായപ്പോഴാണ് പത്തുലക്ഷം ക്രൈസ്തവരും ആറു മെത്രാന്മാരും കോണ്‍സ്റ്റാന്റിനോപ്പിളിലെ പേട്രിയാര്‍ക്കിനെ ഉപേക്ഷിച്ചു കത്തോലിക്കാ സഭയിലേക്കു പുനരൈക്യപ്പെട്ടത്. ബ്രെസ്റ്റ് – ലിറോവ്‌സ്‌കിയിലെ പുനരൈക്യം എന്നാണ് ചരിത്രത്തില്‍ ഇത് അറിയപ്പെടുന്നത്.
റഷ്യയിലും പോളണ്ടിലുമുണ്ടായ മതപീഠനം നിമിത്തം ഈ പുനരൈക്യത്തില്‍നിന്നു ശാശ്വതഫലം ഉളവായില്ല. ഒരു വ്യാപാരിയുടെ കീഴില്‍ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന ജോണിനെ ഈ പുനരൈക്യ പ്രസ്ഥാനം സ്വല്പം സ്വാധീനിച്ചു. അദ്ദേഹം 24-ാമത്തെ വയസ്സില്‍ വില്‍നാ എന്ന പ്രദേശത്തുണ്ടായിരുന്ന ബസീലിയന്‍ ആശ്രമത്തില്‍ ചേര്‍ന്നു ജോസഫാത്ത് എന്ന നാമധേയം സ്വീകരിച്ചു. യഥാകാലം അദ്ദേഹം ഒരു വൈദികനായി, ആബട്ടായി, പേരുകേട്ട ഒരു പ്രസംഗകനായി 38-ാമത്തെ വയസ്സില്‍ വിറ്റെബ്‌സ്‌ക്കിലെ ബിഷപ്പായി.
ഉടനെ ഒരു പ്രശ്‌നം ഉദിച്ചു. മിക്ക സന്യാസികളും വൈദികരും ആരാധനക്രമത്തിലും ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളിലും മാറ്റം വരുമെന്നു കരുതിയിരുന്നതിനാല്‍ റോമാസഭയോടു പുനരൈക്യപ്പെടാന്‍ ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ല. സൂനഹദോസുകളും മതപഠനവും വൈദിക ജീവിത നവീകരണവും സ്വന്തം ജീവിത മാതൃകയും വഴി ലിത്വാനിയായിലെ ഓര്ത്തഡോക്സ് സഭാംഗങ്ങളെ ബിഷപ്പു ജോസഫാത്ത് പുനരൈക്യത്തിനു തയാറാക്കി.
അടുത്തവര്‍ഷം ഒരു എതിര്‍ ഹയറാര്‍ക്കി സ്ഥാപിതമായി. അവര്‍ പറഞ്ഞുപരത്തി ജോസഫാത്ത് ബിഷപ് ലത്തീന്‍ റീത്തു സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്നുവെന്ന്. പോളണ്ടിലെ ലത്തീന്‍ മെത്രാന്മാര്‍ അദ്ദേഹത്തെ കാര്യമായി സഹായിച്ചുമില്ല. അദ്ദേഹത്തെ ശല്ല്യപ്പെടുത്താന്‍വേണ്ടി ഒരു വൈദികനെക്കൊണ്ടു നിന്ദാവാക്യങ്ങള്‍ വിളിച്ചുപറയാന്‍ ശത്രുക്കള്‍ ഏര്‍പ്പാടുചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തെ അവര്‍ സ്വഭവനത്തില്‍ തടങ്കലിലാക്കി. എതിരാളികള്‍ നഗരമണി അടിച്ചു. ശത്രുക്കള്‍ ഓടിക്കൂടി ബിഷപ് ജോസഫാത്തിനെ വെടിവച്ചു കൊന്നു പുഴയിലേക്കെറിഞ്ഞു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ രക്തസാക്ഷിത്വം കത്തോലിക്കാസഭയിലേക്കുള്ള പുനരൈക്യത്തിനു മാര്‍ഗ്ഗം തെളിച്ചു. എങ്കിലും വഴക്കുകള്‍ തുടര്‍ന്നു. പോളണ്ടു രണ്ടായി വിഭജിച്ചു; ഭൂരിപക്ഷം റൂഥീനിയരെ റഷ്യന്‍ ഓര്ത്തഡോക്സ് സഭയില്‍ ചേര്‍ത്തു. വിറ്റെബ്‌സ്‌കി ഇന്നു റഷ്യയിലാണു സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.
